Urkunde Nr. 1270 aus Band III

Seite im UB:

19-22 ^a)

Heute in:

Hermannstadt, Staatsarchiv [Direcţia Judeţeană Sibiu a Arhivelor Naţionale ale Romȃniei]

Heutige Signatur:

Kapitel Hermannstadt [Capitlul evanghelic CA Sibiu] (Inventar 298), Urkunden Nr. 13.

Druckvorlage:

nach Original

Abdruck als:

Volltext

Sprache:

Latein

---

1270

Thorenburg 1391 April 14 Johann, Erzbischof von Gran, setzt zu Gunsten des Kapitels Hermannstadt Bestimmungen fest, betreffend die geistliche Gerichtsbarkeit, das Vermögen der Geistlichen, die Wählbarkeit für das Pfarramt, die gottesdienstlichen Anordnungen, das Verhältnis zu den Mönchen, sowie den Amtsantritt des Pfarrers oder Vikars. [S. 20]

Johannes¹⁾ dei et apostolicae sedis gratia archiepiscopus ecclesiae Strigoniensis locique eiusdem comes perpetuus ac aulae regiae et reginalis maiestatum summns cancellarius omnibus Christi fidelibus praesentium notitiam habituris salutem in domino benedictione cum paterna. Inter arduas sollicitudinis nostrae praelaturae curas illud praecipue angit cor nostrum et praecordia nostrae considerationis pungit et commovet, ut ecclesiarum dei status nobis subiectus, insolentium temeritatibus exagitatus nostri regiminis tempore sui relevaminis suscipere valeret incrementum. Ad hoc enim divinae pietatis clementia super specula nos provexit culminis pastoratus, ut ecclesias dei in pacis pulchritudine et sui honoris incremento foveamus, et ubi earum statum ausu sacrilego profana temeritas impugnaret, ibi si non temporalis saltem spiritualis gladius procederet ad vindictam. Hinc est quod honorabiles et discreti viri carissimi in Christo filii nostri universitas plebanorum capituli Cybiniensis per solennes nuncios eorum videlicet discretos viros dominos Hermanum decanum Cybiniensem plebanum de Heltha et Nicolaum plebanum Cybiniensem querulosas ipsorum supplicationes nostris auribus eo modo propalarunt, quod quidam immo plurimi ipsius partis habitatores sua propria lucra sectantes in praeiudicium status ecclesiastici temporalibus non contenti spiritualibus se immiscere in contemptum²⁾ divini nominis et derogamen suae propriae salutis nullatenus formidarent. Spiritualia enim iudicia sub examine iudicii saecularis discernerent, immo in usum attraxissent, sacerdotum etiam decedentium bona raperent et in suos usus saeculares convertere non cessarent, nec ipsi sacerdotes decedentes in vita vel in morte cuiquam legandi haberent facultatem. Tales etiam in plebanos et rectores curae animarum suarum in locis plurimis eligere essent assueti, qui annos discretionis et tempus legitimum non haberent nec parochialium populorum suae curae creditorum animarum saluti succurrere valerent remedio opportuno, nec etiam ecclesiastica sacramenta digne impertire. Essent etiam plurimi praedictorum plebanorum et ecclesiarum rectorum ipsius partis bonorum operum contumeliosi, qui dum iidem plebani et ecclesiarum rectores salutari remedio animarum suarum consulere intendentes aliqua pia opera ad laudem ecclesiae sanctae aeternorum contemplatione praemiorum et honorem ipsius crucifixi, qui proprii sui cruoris nece lapsum humani generis vindicavit, disponere stabilirent, verbis eorum aut factis velut bonorum operum invidi reprehendentes non permitterent [S. 21] ipsum bonum eorum propositum consummare. Adhuc etiam dum in ipsis partibus pro legitima et evidenti causa per superiorem generale imponeretur interdictum, religiosi servare non curarent et saepissime iidem religiosi excederent limites iuris canonici contra plebanos ecclesiarum vel rectores, per hocque status ecclesiasticus in suis libertatibus plurimum vacillaret. Quidam etiam in plebanum vel vicarium reciperentur non habentes dimissorias vel formatas, in quorum personis ambiguitas generaretur, utrum in ipsius sacerdotii gradum essent per saltum promoti vel legitime ordinati. Volentes igitur praemissis querulosis supplicationibus ipsorum remedio occurrere salutari, ne amplius talia in derogamen ecclesiasticae libertatis invalescant, statuimus ut nullus nobilium, comitum, iudicum vel aliorum quocumque nomine censeantur ad iudicia spiritualia ad forumque ecclesiasticum pertinentia se intromittere audeat vel praesumat, sed omnes causae spirituales per plebanos vel ecclesiarum rectores quibus de iure competunt iudicentur, cum ea quae sunt caesaris caesari et quae dei deo abdicanda fore evangelicae concinant sanctiones, quibuslibet iuribus archiepiscopatui Strigoniensi congruere debentibus nobis et nostris in posterum successoribus salve et illaese quoquam temporis successivo curriculo reservatis. Nec etiam aliqua bona seu res quorumlibet plebanorum seu sacerdotum in vita vel in morte quispiam rapere audeat aut in suum proprium usum deputare. Ipsi enim sacerdotes vel plebani de suis bonis consensu sui superioris interveniente de bonis suis in extremis liberam testamentariam condendi dispositionem habeant facultatem praeter bona ecclesiae suae de iure debentia pertinere. Annuimus etiam quod patroni et populi parochiales neminem annos discretionis non habentem in plebanum vel rectorem aliquarum ecclesiarum eligere audeant nullo modo nisi obtenta a nobis dispensatione speciali, cum quo dispensabimus quantum de iure poterimus. Tales enim in rectores¹⁾ eccle-siarum eligantur, qui infra annum in gradum sacerdotii legitime possunt promoveri, indignus enim fore censetur regimini praesidere aliorum, qui regimine indiget ceterorum. Nec etiam ea quae ad laudem vel honorem dei viventis aut ecclesiae bona per praenominatos plebanos et ecclesiarum rectores speculativa contemplatione salutis ordinantur, quispiam verbis vel factis aut reprehensionibus audeat violare, cum pie acta et salubriter disposita aeternae compensationis bravium sortiri dignoscantur. Et haec omnia aut quaevis singula praemissorum perpetua durabilitate volumus observare.²⁾ Si qui vero in praemissis vel singulis praemissorum secus facere attentaverint, per omnes plebanos et ecclesiarum rectores ipsius partis ecclesiasticam per censuram nostra auctoritate mediante ex nunc vigore praesentium eis attributa constringantur, donec debita satisfactione se emendent. Volumus etiam, ut ubicumque in ipsis partibus per superiorem generale ecclesiasticum interdictum fuerit impositum, religiosi cuiuscumque ordinis existant cessent a divinis cum plebanis, et ipsum interdictum firmiter observetur. Praeterea si exempti religiosi in locis non exemptis obmittendo servare statutum iuris canonici [S. 22] contra sacerdotes excesserint, decanus Cybiniensis iuxta ipsorum religiosorum excessuum qualitatem in eos vindictam exercere possit in loco non exempto, iuris tamen tramite observato. Nec etiam quispiam in plebanum vel vicarium assumi valeat nisi suis dimissoriis et formatis decano Cybiniensi primitus praesentatis. In cuius rei memoriam perpetuamque stabilitatem praesentes concessimus nostras literas privilegiales pendentis sigilli nostri munimine roboratas. Datum in Torda, in festo beati Tyburcii martyris, anno domini millesimo CCC^mo LXXXX^mo primo.


a) Erster Seitenumbruch nach Kopfregest. Die Fußnoten wurden in diesem Band des UB jeweils seitenweise gezählt. Auf die vorliegende Urkunde entfallen: 1-2 auf S. 20, 1-2 auf S. 21.^{^}
[S. 20]
1) Verlängerte Schrift.^{^}
2) Vorlage: contentum.^{^}
[S. 21]
1) Vorlage: rectores, s übergeschrieben.^{^}
2) So Vorlage.^{^}