Urkunde Nr. 65 aus Band I

Seite im UB:

55-57

Heute in:

Vatikanstadt, Vatikanisches Archiv [Archivum Secretum Apostolicum Vaticanum, Archivio Segreto Vaticano]

Heutige Signatur:

Reg. Vat. (Registra Vaticana) Nr. 16, fol. 88 recto, Eintrag Nr. 292.

Druckvorlage:

nach (zeitgenössischem) Registereintrag

Abdruck als:

Volltext

Sprache:

Latein

---

65

Anagni [1232] August 31 Papst Gregor IX. beauftragt den Legaten Jacobus, den Streit zwischen König Andreas II. und dem deutschen Orden zu untersuchen und zu entscheiden.

[S. 56] Gregorius episcopus dilecto filio . .¹⁾ electo Penestrino, apostolicae sedis legato, salutem . . . . . Dilecti filii . . magister et fratres hospitalis sanctae Mariae Teutonicorum humili nobis et instanti conquestione monstrarunt, quod cum carissimus in Christo filius noster Andreas Ungariae rex illustris eorum domui terram Burze²⁾ pia liberalitate donasset, sicut in ipsius privilegio aurea bulla munito plene perspeximus contineri, ipsi pro colenda et munienda terra eadem, per quam Cumanis regnum Ungariae multipliciter perturbantibus frequens introitus et exitus habebatur, numerosam pecuniam expenderunt ibi cum multo labore ac proprii effusione cruoris quinque castra fortia construendo. Sed licet idem rex eis terram abstulisset eandem, ipsam tandem restituit ut debebat, quin etiam pro recompensatione damnorum ipsis ultra montes nivium partem contulit Cumaniae¹⁾, in qua cum dicti magister et fratres castrum munitissimum construxissent, Cumani perterriti et dolentes ademptam sibi ingressus et exitus facultatem, congregata ingenti multitudine bellatorum, fratres inibi commorantes hostiliter aggressi fuerunt, sed domino propitiante devicti, confusi et reveriti destiterunt, quin etiam quidam ex illis dictis fratribus se reddentes, cum uxoribus et parvulis ad baptismi gratiam convolarunt. At rex praedictus terram ipsam ingrediens cultamque prospiciens, fratres de terra eis per sedem apostolicam confirmata et sub eius protectione suscepta expulit violenter, non absque Romanae ecclesiae iniuria manifesta, cum eadem terra nullum praeter Romanum pontificem habens episcopum vel praelatum, eidem ecclesiae censualis existat. Et quamvis piae memoriae Honorius papa praedecessor noster ac nos postmodum pluries praedicto regi affectuosas preces et monita diligentia direxerimus, ut eis liberaliter redderet terram ipsam, nequaquam tamen fuimus exauditi, quin potius idem magister ad praesentiam regis in spe vocatus accedens, frustratus rediit, fatigatus multis laboribus et expensis, alias domo sua propter hoc attrita variis et enormibus detrimentis. Quare iidem magister et fratres suppliciter flagitarunt, ut cum rex seductus suggestionibus malignorum inexorabilis videatur, nil aliud asseverans nisi quod restitutio ipsius terrae pro eo, quod magna est, suis filiis et baronibus displiceret, faceremus sibi iustitiam exhiberi. Ne igitur videamur deferre homini contra deum, cui est contra omnes homines deferendum, discretioni tuae de cuius circumspectione plenam in domino fiduciam obtinemus, per apostolica scripta mandamus, quatenus eundem regem et Belam filium eius, ut conquerentibus restituant terram ipsam de damnis illatis et irrogatis iniuriis satisfactionem congruam impendendo, prudenter et efficaciter moneas et inducas. Quod si forte monitis non acquieverint, tu partibus convocatis audias causam, et si de ipsarum voluntate processerit, debito fine decidas, faciens quod decreveris per censuram ecclesiasticam firmiter observari. Proviso ne in terram ipsius regis excommunicationis vel interdicti sententiam proferas, nisi mandatum super hoc receperis a nobis speciale. Alioquin causam remittas ad nos sufficienter instructam, praefigens partibus ter- [S. 57] minum competentem, quo nostro se conspectui repraesentent, iustam auctore domino sententiam recepturae. Testes autem qui fuerint nominati si se gratia, odio vel timore subtraxerint, censura simili appellatione cessante cogas veritati testimonium perhibere, non obstantibus literis super his ad . .Cracoviensem et . . Cuiaviensem episcopos a sede apostolica impetratis. Datum Anagniae, II. Kalendas Septembris, pontificatus nostri anno sexto.


a) Ergänzt nach Zimmermann. Dort erfolgt eine eingehende Kollationierung der drei Überlieferungen, dem Transsumpt des Mandats an König Bela (Nr. »59 sowie ein Vergleich mit den Vorurkunden). ^{^}
b) Nachtrag UB I 618 statt Firmanus.^{^}

1) Jacobus.^{^}
2) 1278: Borze.^{^}
3) 1378: Comanie.^{^}