Urkunde Nr. 1324 aus Band III
- Seite im UB:
- 84-95 a)
- Heute in:
- Hermannstadt, Staatsarchiv [Direcţia Judeţeană Sibiu a Arhivelor Naţionale ale Romȃniei]
- Heutige Signatur:
- Sammlung Brukenthal [Colecţia Brukenthal] (Inventar 80-125)
- Druckvorlage:
- nach Abschrift
- Abdruck als:
- Volltext
- Sprache:
- Latein
1324
Nach 1394 Mai 26 beziehungsweise vor 1397 b) Bericht über das Zeugenverhör, betreffend die Stolzenburger Pfarrerswahl. Gleichzeitige Abschrift zwei lose Pergamentblätter, Brukenthal'sches Museum Hermannstadt; das erste Blatt ist blos in seiner obern Hälfte erhalten und die Höhe dieses erhaltenen Stückes beträgt 25.5 beziehungsweise 24.3 Centimeter, die Breite 29.5 Centimeter; Höhe des zweiten Blattes 46 Centimeter und Breite 29.5 Centimeter.
Druck: Archiv (
») Neue Folge X, 361.
Bezüglich der Einreihung der vorliegenden Urkunde an hiesiger Stelle ist Folgendes zu bemerken. Der früheste Zeitpunkt der Beurkundung muss nach dem 26. Mai 1394 fallen, da in dem beurkundeten Zeugenverhör der 24. und 25. Mai 1394 ausdrücklich als Daten der Handlung, auf welche sich dieses Zeugenverhör bezieht, erwähnt werden, und da laut Angabe ebendieses Zeugenverhörs die betreffende Handlung per triduum, an drei Tagen, sich vollzogen hat. Der als spätester Zeitpunkt für die Ausfertigung der Urkunde angesetzte Termin, vor 1409 September 10, stützt sich darauf, dass am 10. September 1409 ein Pfarrer Michael von Stolzen- [S. 85] burg im Amt erscheint. Vergleiche die Urkunde vom 10. September 1409, eingeschaltet von den Notaren Stephan Nicolai und Stephan Johannis Rasteter 1414, Orig. Evangel. Kirchenarchiv Augsb. Bek. Stolzenburg. Für eine engere Begrenzung des Zeitraumes wäre zunächst der Wechsel des Villikats, welcher zwischen Pfarrerswahl und Zeugenverhör erfolgt ist, zu beachten. Nach dem in sächsischen Ortschaften üblichen Brauche wurden die Ämterwahlen am Schlusse beziehungsweise am Beginne des Jahres vorgenommen. Vergleiche diesbezüglich unter Anderm den Zeitpunkt für die Wahl von Zunftbeamten in der Urkunde von 1376 Nr.
»1057, ferner für die Wahl der Ratsgeschwornen und des Richters in der Urkunde vom 2. Juli 1405 Nr.
»1531 A und
»1531 B. Im vorliegenden Falle hätte demnach die Übertragung des Villikats und somit auch das Zeugenverhör frühestens Ende Dezember 1394 oder Anfang Januar 1395 stattgefunden. Ferner wäre zu berücksichtigen, dass der Pfarrer Michael von Stolzenburg in der erwähnten Urkunde vom 10. September 1409 von seit vier Jahren ihm vorenthaltenen Zehntbezügen spricht und somit wohl schon im Jahre 1405 sein Amt bekleidet hat.
Confessa testium examinatorum pro parte Michaels presbyteri.
Primus testis Johannes Welther aetatis octuagenarius iurando ad sancta dei evangelia dicendo
1) veritatem meram pro primo articulo sic deposuit. Cum de anno domini M
mo. CCC
mo. LXXXXIIII
to, die dominica ante festum ascensionis domini proxima
2) infra officium summae missae dominus Alardus rector ecclesiae parochialis beati Bartholomei apostoli in Stolczenborg Strigoniensis diocesis suae vitae diem conclusit extremum, de consilio seniorum facto prandio universitas parochianorum in campo ex opposito Krennperk fuit congregata. Sic de consilio Johannis Stark, unus
1) ex senioribus, quatuor sacerdotum progenies et cognati divisim pro collatione huiusmodi ecclesiae laborantes
1) pariter ab universitate fuerant segregati, itaque nominatio pariter electio huiusmodi ecclesiae huic universitati ab affinitate ipsorum sacerdotum alienae fuit commissa. Missus per seniores Johannes faber villicus ad ipsam universitatem interrogando,
1) quem vultis
3) in rectorem ecclesiae vestrae eligere vel nominare, respondit ipsa universitas dominum Michaelem, cum propter vitae suae laudabilem conversationem dominus Alardus noster plebanus defunctus committendo rogavit, ipsum ut eligere deberemus, et si admissus a suis cognatis fuisset, in senio suo sibi ecclesiam nostram resignasset. Numerum electorum et propria nomina ipsorum propter multitudinem non potuit exprimere. Quatuor fuisse plebanos electos tempore suae vitae asseruit. Laicus cum sit, quid est canonice eligere, exprimere non potuit. Ad secundum articulum sufficienter depositum est ex primo. Ad tertium articulum deposuit, quod Andreas Beyger, Andreas Walpurger, Michael Rychgolf, Alardus faber dominum Cristanum ad ecclesiam intruserunt, sed comes Petrus, Johannes faber tunc villicus et Hauman
4) faber universitatis populum in electione Michaelis existentem et consentientem ab ipso Michele
1) alienando segregaverunt. Dixit praemissos ipsius Cristani fore cognatos, sed in quo gradu dixit se nescire, nisi quod Andreas Beyger cum eodem [S. 86] Cristano in tertia linea existit consanguinitatis et comes Petrus in linea secunda. Ceterorum praemissorum lineas consanguinitatis non potuit declarare. Plures fuisse, sed nomina ipsorum dicere non potuit, diem dixit praemissum et annum, eosdem tempore suae vitae cognovit. Ad quartum articulum deposuit, interim quod de universitate Michaelem electum quidam ad intronisandum quaesierunt, praemissi cognati Cristanum in cimiterio penes ecclesiam existentem arripuerunt, clavibus ecclesiae apud rectorem scholarum existentibus ianuam, quibus munimentis nesciens,
1) aperuerunt, ipsum itaque Cristanum ad ecclesiam deferentes intronisaverunt. Tres itaque portas ipsius ecclesiae cum lignis et lapidibus vidit obstructas. Per quos obstructae fuerunt, eosdem nescivit nominare, sed in quarto vidit Andream Walpurger, Michaelem Rychgolff et Michaelem Tristram stantes intronisationem Michaelis impedientes. Ad quintum articulum deposuit dicendo, quod nullos sciret per cognatos Christani simoniaca pravitate deceptos, ut de parte nominationis et electionis Michaelis destiterunt.
1) Ad sextum articulum deponendo dixit, quod Johannes faber tunc villicus, Hauman
2) faber ac comes Petrus penes ecclesiam obviando universitati parochianorum Michaelem eligentium dixerunt, quicumque de universitate volunt esse nobiscum, ad dotem cum domino Cristano electo nostro vero plebano descendant. Tali inclamatione multi cum dicto Cristano descenderunt et eius partem saniorem et maiorem, quamvis prius exilior fuit, effecerunt. Ad septimum articulum deposuit, se non vidisse Michaelem cum inferri debuit et intronisari in foribus ecclesiae fuisse pungnis, verberibus offensus
1) vel trusionibus pedum recalcitratus, sed relatu aliorum fore factum hoc audivit. Ad octavum deposuit articulum, se vidisse Andream Walpurger et Christanum similiter Walpurger circa portas cimiterii ex opposito Krennperk iacentes, sed causam quare dixit ut nesciret. Attamen retulit, quod Johannes faber tunc villicus, universitatem parochianorum cum inter cetera intorrogavit, vultis
3) Cristanum nominando eligere, mobili circumvolatu sui capucii per caput agitati cognatis et fautoribus ipsius Cristani ab universitate segregatis evidens intersignum dedit, quod subito cucurrerunt, eundem tamquam electum intronisaverunt. Addidit, per nullum fuit doctus respondere, nec scivisset, de quibus ipsum voluimus examinare.
[Secundus]
4) testis.
4) Secundus testis Nicolaus Gewart sub iuramento tactis sanctis Christi euangeliis singulariter examinatus pro primo et secundo articulis aequaliter ut primus deposuit, sed propter affinitatis consanguinitatem ad unum presbyterorum laborantium pro ipsa ecclesia, cuius partem ipse fovit, de nnmero universitatis eligentis non fuit, sed tamen prope fuit, ut electionem et nominationem, ut in primo testimonio scribitur, per omnia sic vidit audivitque fieri, et similibus verbis deposuit. Aetatis est magis quam quinquagenarius. Ad tertium itaque deposuit articulum, quod Michel Welther, Jacob Welther, Michel Buerstltorffer, Andreas Beyger ac Michel Richgolf ad [S. 87] ecclesiam deferentes intruserunt Christanum ipsorum cognatum sed affinitatis et consanguinitatis lineas inter ipsos nequiverat enarrare. Deposuit etiam dicendo, cum Johannes faber tunc villicus cum electoribus et intrusoribus Christani ab ecclesia montem descendit, dixit aliis parochianis partem Michaelis faventibus, qui volunt esse participes universitatis et eius electionis nobiscum pariter descendant. Dixit praemissos a iuventute sua cognovisse. Ad quartum deposuit, quod Thomas Crueclener nunc villicus, Michel Salczmenger, Anthonius Salczmenger, Michel Hokerlink et quam multi alii, quos singulariter prae multitudine nequit nominare, Michaelem elegerunt et intronisare voluerunt, sed praemissi videlicet Michel Welther, Jacob Welther, Michel Buerstltorffer, Andreas Beyger et Michel Rychgolf Michaelis intronisationem impedierunt. Ad quintum deposuit articulum, quod nullam sciret simoniacam pravitatem per cognatos Christani in eius electione fore factam. Ad sextum articulum depositum est ex tertio per hoc scriptum, deposuit etiam dicendo. Ad septimum deposuit articulum, se vidisse Michelem, cum intronisari debuit, in porta ecclesiae fore trusum et offensum. Sed nomina ipsorum offensorum non potuit enarrare. Ad octavum articulum deposuit, quod de hoc nihil vidit, sed relata aliorum bene ita fore factum audivit. Negavit affinitatem aliquam cum Michaele habere, nullum munus accepisse pro ferendo testimonium neque fuisse informatus,
1) quomodo debuit deponendo testari, nec scivisse quidquam de examinationis interrogatione.
Tertius testis Cristellinus Reinolt aetatis quadragenarius iuramento fidei simul suae conscientiae singulariter tactis sacrosanctis Christi euangeliis examinatus ad primum articulum ita deposuit, quod praesens anno, die
2) ac loco quibus supra fuit et una cum universitate ita clamavit, nos eligamus dominum Michaelem simul nominamus. Numerum universitatis aestimando fuisse dixit circa quadringentas personas, simul maior et sanior pars nominando Michaelem elegit, sed propria ipsorum nomina propter multitudinem dixit ut non posset exprimere. Ad secundum articulum sic deposuit, quod nescivit utrum cognati quatuor presbyterorum pro tali ecclesia laborantium ab universitatis multitudine fuerant exclusi, nec de consilio ad hoc dato quidquam sibi constabat. Ad tertium taliter deposuit articulum, cum Johannes faber tunc villicus inter [ ]
3) interroga[t ].
4) Qui respondentes dixerunt ita. Subdidit [ ]
5) Herbordi et [Michel ]
6) |
7) Walpurger, Michel Buelnstorffer et Simon monachus in foribus ecclesiae reprimendo Michaelem recalcitrantes offendebant, addens quod in cimiterio ante fores ecclesiae in decuplo plures fuerunt cum Michaele ipsum intronisare volentes, quam cum Cristano in ecclesia exstiterant. Ad octavum sic de- [S. 88] posuit articulum, quod Michel Rychgolf, Andreas Walpurger et Simon monachus dolose penes ecclesiam fuerunt locati, ut ad intersignum mobilis capucii per Johannem villicum ipsis ita commissum mox Christanum arriperent, ipsum intronisando in ecclesiam portarent, de reliquis directe concordantes
1) cum aliis.
Septimus testis Michel Hokerlink in aetate ultra XXX annos constitutas iurando ad primum articulum sic deposuit, se vidisse simul praesens fuisse, cum quatuor presbyterorum pro ecclesia petentium proximi et cognati ab universitate parochianorum fuerunt exclusi. Sic primarie Michael ab eadem universitate nominando fuit electus. Singulorum electorum nomina propter multitudinem non potuit exprimere. Ad secundum depositum est ex primo. Ad tertium respondit articulum, facta prima electione Michaelis statim Johannes faber pro tunc
2) villicus dixit cognatis Cristani ab universitate segregatis, vultis
3) Christanum nominare simul eligere. Qui accurrentes dixerunt sic, adversum quos universitas respondit, nos volumus Michaelem, quem simul elegimus, habere. Sic facto per eundem villicum intersigno capucii per caput circumagitati ipsi Christani cognati occurrerunt cum intronisando, in ecclesiam portaverunt. Attamen universitas festinavit Michaelem electum intronisare. Ad quartum interrogatus articulum nihil respondendo potuit deponere. Ad quintum dixit nullam simoniacae pravitatis malitiam per cognatos Christani fuisse factam. Ad sextum sic articulum deposuit, ut comes Petrus, Bartholomeus et Johannes faber tunc villicus baculos in manibus habentes totis laboribus et fatigiis suis plebem de parte Michaelis ad partem Christani trahentes, sic pars Cristani maior effecta quamvis ante minor exstiterat. Ad septimum deposuit articulum, quod Michel Boerlstorffer, Alardus faber, Michael Cristani, Michel Richgolff et Bartholomeus filius comitis Georgii ipsam portam ecclesiae observabant pariter manibus et pedibus recalcitrantes Michelem intronisare admittere noluerunt. Ad octavum nihil dixit se scire deponere articulum, de ceteris directe deposuit ut alii deposuerunt.
Octavus testis Michael Hokerlink etiam dictus aetatis XXVIII annorum ad primum praestando solenne iuramentum sic deposuit, ut post recessum cognatorum quatuor sacerdotum universitas Michaelem elegit, nesciens singulorum universitatis nomina rescitare. Ad secundum depositum est in primo. Ad
4) tertium deponendo dixit articulum, quod Thomas Herbordi et Michel Rychgolff cum ceteris cognatis Cristanum intrudendo ad ecclesiam tulerunt. Ad quartum videlicet deposuit articulum, quod fores ecclesiae ubique clausae fuerunt. Sed quomodo cum Christanus portatus et in ecclesiam trusus fuit, exstiterant apertae, dicit se nescire. De tribus foribus lignis lapidibusque obstructis et praemunitis nihil testando deponit. Ad quintum
5) articulum deposuit se nihil scire de simoniaca pravitate per [S. 89] cognatos Christani alicui parochianorum facta. Ad sextum deposuit articulum, postquam Michel per universitatem ad ecclesiam intronisando fuit portatus et propter recalcitrationem cognatorum Christani foris dimissus, venit Johannes faber tunc villicus dicendo sibi, domine Michael de facto praesentis laboris cessate, subiungens ab ecclesia ad villam descendendo ad omnes dixit, quicumque velint
1) esse cum universitate, me sequuntur, et qui sequitur me, manet cum universitate. Deposuit etiam idem testis, ut
1) per Michelem Beyger erat rogatus fovere partem Christani. Adiunxit, quod praemissus Johannes faber villicus et comes Petrus quamplures de parte Michaelis vi traxerunt, ad partem Christani tales sociaverunt. Ad septimum deposuit articulum se vidisse Michaelem Boerlstorffer, Andream Beyger, Simonem monachum et Jaeobum Wechter in porta ecclesiae stantes, ingressum Michaelis impedientes p[ar]it[er] recalcitrando ipsum intronisare minime permiserunt. Ad octavum nihil deponere potuit articulum, in omnibus aliis causis cum ceteris deponendo concordavit.
Confessa testium examinatorum pro parte Cristani.
Primus Hauman
2) faber quinquagenarius, cuius uxor est consanguinea Christani in 3
o gradu consanguinitatis, singulariter iurando ad sancta dei euangelia dicendo
1) de interrogatis meram veritatem pro primo sic deposuit articulo, quod de anno domini Mmo CCCmo LXXXXIIIIo, die dominico ante festum ascensionis domini proximo,
3) cum infra summae missae officium dominus Alardus rector ecclesiae in Stolczenborg Strigoniensis diocesis carnis solvit debitum, de consilio seniorum universitas parochianorum facto prandio in campo penes montem Kreynberg congregata [fuit ac]
4) quatuor presbyterorum pro collatione huiusmodi ecclesiae petentium cognatis ab ipsa universitate exclusis s[epting]enti viri et plures huiusmodi universitatis concorditer Cristanum elegerunt. [Laicus cum sit, quid sit sim]oniace eligere dicere non potuit. Addidit, cum [lintegis,]
4) quas per [admini]culum post hoc [ ]
4) Haman [ ]torf
5) ve[nien]do exstitit [ ]
6) spoliatus, ipse Cristanus quadringentos novos sibi dedit denarios pannum pro veste ut comparavit. Dixit nemini sciens quidquam propter electionem fuisse datum. Subdidit, quod non est informatus vel monitus ferre testimonium. Fovet partem Christani praemissi. Ad secundum itaque deposuit articulum, ut secunda feria post praemissum diem dominicum proxima,
7) postquam corpus defuncti plebani fuit sepultum, coram tota universitate in curia dotis congregata praesentibus domino Simone decano Cibiniensi ac decem et septem plebanis Johannes faber tunc villicus ipsam universitatem interrogando tribus vicibus sic inquit, vultis
8) dominum Cristanum, quem heri
9) elegistis, in [S. 90] vestrae ecclesiae rectorem, eadem universitas concorditer respondit, volumus. Ad 3
m. articulum deponit scrutinio examinatorum in fine scripto. Ad quartum itaque dixit articulum, cum ipse Cristanus fuerat electus, statim recessit ita, quod intronisationi praesens non erat. Ad quintum deposuit articulum, quod huc usque idem Cristanus pacificam suae ecclesiae habuit possessionem nullo contrad[ictore app]arente. Rumor tamen erat, quod pro ea Michel ipsum arrestando vellet infestare. Subdidit, quod scitu [ ]
1) publico notario Michel ius suum, quod habuit resignavit et per aliqnod [ ]
2) deposuit [ ]
3) |
4) Quartus testis Johannes
5) Fugendorffer aetatis quinquagenarius ad primum suo iuramento deposuit, quod seniores et cognati quatuor presbyterorum pro ipsa ecclesia petentium una voluntate collationem, nominationem simul electionem rectoris ecclesiae pauperi
6) universitati assignaverunt Eadem universitas clamando et nominando elegit Cristanum dicens, volumus et eligimus Christanum. Addidit quod inter universitatem non erat, sed tam prope aderat, ut universitatis huiusmodi voces audivit, die,
7) hora et loco, quibus supra. Ad secundum deposuit articulum, quod secunda feria immediate sequenti
8) in curia plebani praesens fuit, cum tota universitas denuo electionem prius in Cristano factam tribus interrogationibus coram domino Simone decano et decem et septem plebanis rescitando confirmavit simul legitime factam dixit, eadem universitas eam tunc ipso domino Simone decano praesentavit. Ad 3m articulum non fuit interrogatus deponere. Ad quartum deposuit articulum, licet a longe simul remote fuit, tamen manifeste vidit pariter audivit Cristanum intronisare, nullam controversiam in ipsa intronisatione fuisse factam affirniavit. Ad secundum itaque deposuit articulum, quod ipse Johannes Fugendorffer praesens testis cum uno universitatis seniore viro dominum Michaelem supplicando simul exhortando rogavit, ut si quid iuris super ipsa plebania haberet vel habere speraret, ut intuitu dei hoc resignaret. Interim huc ad usque Cristanus sedit in ipsa plebania pacifice simul quiete nullo contradictore nisi modo apparente. Ad sextum deposuit, quod una cum aliis senioribus altera vice dominum Cristanum domino Simoni decano in Cibinio ad confirmandum praesentavit, ipsum confirmare simul rogavit, pariter genibus provolutis ante ipsum dominum Simonem decanum eundem Cristanum positum vidit confirmare, verba confirmationis Latino sermone prolata, laicus cum sit, non intellexit. Ad septimum sufficienter depositum est ex sexto. Ad octavum deposuit, quod contrarium numquam scivit neque audivit, nisi quod decanus quicumque est Cibiniensis omnes electos sibi de suo capitulo praesentatos habeat de libertatis consuetudine confirmare. [S. 91<pb>
Quintus testis Nicolaus Ryenolt aetatis sexagenarius praestando ad sancta euangelia solenne iuramentum ad primum sic deposuit articulum, quod omnes cognati sacerdotum pro ipsa ecclesia laborantes
1) ab universitatis congregatione pariter fuerunt divisi, de quibus ipse unus erat. Tandem Johannes faber tunc villicus ad ipsam universitatem missus interrogando dixit universitati, cui electio mera fuit commissa, quem vultis
2) inter istos sacerdotes, eosdem nominando in rectorem vestrae ecclesiae nominare simul eligere. Ipsa universitas clamando concorditer dixit, volumus Cristanum habere. Addens idem testis dixit, quamvis inter universitatem non fuit, tamen ita prope stetit, ut bene audivit clamorem huiusmodi electionis parili voce factam. Ad secundum sufficienter depositum est ex primo. Ad tertium non erat examinatus. Ad quartum deposuit articulum, cum Cristanus intronisatus fuit, praesens non erat, ideo de hoc nescivit quidquam deponere. Ad quintum
3) deposuit, quod ipse dominum Michaelem rogando petiit, si quid
4) iuris ad ipsam haberet ecclesiam, hoc renunciando ut vellet resignare. Ad sextum itaque deposuit, cum Cristanus fuerat domino Simoni
5) decano ad confirmandum praesentatus, cum aliis senioribus praesens erat et ipse petens humiliter ipsum confirmari. Ad septimum deponendo dixit, quod vidit ipsum confirmari et interfuit confirmationi, sed formam et sensum verborum, cum est laicus, nequit exprimere. Ad octavum,
6) quod omnibus vitae suae temporibus
7) aliud non scivit neque audivit, quam quod decanus qui est Cibiniensis electos solet confirmare. Nihil muneris dixit accepit, nulli quidquam fore datum affirmavit.
Sextus testis Johannes Stark aetatis quinquagenarius ad primum facto solenni iuramento ita deposuit testando, quod ex suo processit consilio separatio cognatorum presbyterorum pro collatione ecclesiae laborantium cui
1) ab universitate facta. Sic ipse inter universitatem constitutus ad interrogationem Johannis fabri villici tunc temporis ad universitatem factam cum eadem universitate nominando elegit Cristanum ecclesiae rectorem. Ad secundum itaque deposuit articulum, cum universitas eligendo clamavit, volumus Cristanum et eligamus,
1) tunc quidam pauci clamantes intulerunt, volumus et eligamus
1) Michaelem. Ad tertium non fuit interrogatus deponere. Ad quartum taliter deposuit articulum, cum Cristanus intronisatus erat, ipso sequendo remote omnibus actis et factis ibidem licet non interfuerat, tamen nullam infestationis controversiam ibidem movere vidit neque audivit. De sexto et septimo dixit sibi nihil constare, ideo de ipsis nihil sciret testando deponere. Ad octavum deposuit dicendo se nihil aliud scire, nisi quod decanus quicumque est Cibiniensis quoslibet electos in capitulo Cibiniensi semper habuit confirmare. <pb>92]
Septimus testis Michael Rygholf annorum triginta habens aetatem ad primum testando praestito iuramento deposuit, quod praesens fuit, vidit et scivit presbyterorum cognatos ab electionis nominatione ab universitate dimissos Johanne fabro villico tunc iussu seniorum universitatem accedente, interrogante itaque universitatem, quem in rectorem ex ipsis presbyteris vellet eligere, simul respondendo dixit Cristanum. Addidit attamen, quod quidam pauci universitatis nominabant Michaelem.
1) Ex ipso primo depositum est ad secundum, ad tertium non erat examinatus Ad quartum namque deposuit, ut [ipse] Michael Rychgolf, Petrus Philippi, Johannes Thicz, Jacob Hertwich et Michael filius Sanne Cristanum in cimiterio reperierunt, ipsuni intronisando
2) in ecclesiam tulerunt. Titubando addidit, quod
3) ostium ecclesiae apertum invenerunt, postea subiunxit, quod Alardus faber clavem ecclesiae portavit, per quam fuit reseratum. Tertio monitus dixit ostium fuisse apertum, sed quomodo nesciret. Alia undique ostia fuisse clausa dicebat, et cum Michael ad intronisandum fuit portatus ad ecclesiam, intrare admissus non fuit. Ad quintum deposuit, quod huc usque scientibus quampluribus Cristanus pacificam semper habuit possessionem nullo contradictore apparente. Ad sextum et septimum dixit se non interfuisse, propterea nihil de istis scivit deponere. Ad octavum deposuit, scit, quod decanus Cibiniensis electos confirmavit, sed quo iure dixit se nescire.
Octavus testis Petrus Busenhart quinquagenarius ad primum sub praestito iuramento deposuit, quod consensu
4) consanguineorum quatuor presbyterorum iidem consanguinei ab universitate vocem eligendi habente
5) fuerunt exclusi sed ipse Petrus una cum Johanne fabro villico universitatem ipsam accedens audivit simul vidit, quod ipsa universitas ad interrogationem
6) huiusmodi villici nominando elegit Cristanum et nullum alium. Per hoc, sufficienter depositum est ad secundum. Ad tertium non est examinatus deponere. Ad quartum taliter deposuit articulum, quod ipsa universitas suo conductu Cristanum quem elegit intronisavit. Sed Cristanus clausum adiens ostium elevando feruncam ipsum aperuit, alia namque ostia undique vidit clausa. Dixit etiam, quod praesens in ecclesia erat, nullam controversiam fuisse factam ibidem affirmavit. Ad quintum
7) deposuit, quod nullum possessionis pacificae idem Cristanus hucusque habuit impedimentum. Ad sextum deposuit, quod cum aliis praescriptis ipsius Cristani praesentationi
8) factae domino Simoni decano praesens etiam interfuit, ipsum praesentare iuvit. Ad septimum ita deposuit, quod Cristanum per decanum vidit confirmare. Sed ordinem verborum confirmationis ex quo laicus est dixit, quod non intellexit. Ad octavum nempe deposuit articulum, scit quod decanus [S. 93] Cibiniensis quoslibet sui decanatus confirmat electos, sed qua auctoritate simul iurisdictione dixit se nescire. Praeter praemissa Allexius aetatis quinquagenarius notarius publicus et rector scholarum in ipsa Stolczenborg ad fidei suae veritatem profitendo singulariter iuravit et ita deposuit, quod comes Petrus et Johannes faber tempore nominationis et electionis villicus committendo claves ecclesiae sibi tradiderunt et sub poena capitis sibi inhibuerunt, nulli easdem nisi ipsis claves debuit
1) donare. Et sic ipsae claves per triduum apud eundem manserunt Allexium, quoadusque praesentatio et confirmatio pro Christano fuerant expeditae. Demum iuxta venerabilitatis vestrae commissa per nostram examinationem inter ipsos Michaelem actorem simul Christanum reum presbyteros partem saniorem nequiveramus realiter investigare. Pro eo deliberato nostro consilio prout in primo facto nominationis et electionis erat ordinatum, ita quatuor sacerdotum cognatos pro nunc sicut ex tunc ab universitatis parochianorum congregatione unanimiter separavimus, sic eiusdem universitatis quemlibet parochianum singulariter sub praestito ad sancta dei euangelia iuramento secretissime examinavimus, cui quilibet vocem suam quam habuit eligendi et nominandi contulerit. Sic in Michaelem singulariter cum sua voce consentientes et ipsum tunc eligentes quam in Christanum singulariter cum suis propriis nominibus quam etiam cognominibus in praesenti cedula scripsimus ordinatim. Isti
2) sunt parochiani ex universitate, qui Michaelem elegerunt. Pro parte Michaelis XV
3) die mensis Maii.
Hannos an der Abe syden
4) Peter Bolach
5) Cristanus cerdo Gurge Wynand
Hennynk Roerer Weys Claws
Claws Velter Cuncze carnifex
Hannos Welter Peter Snyder
Cristan Ruedger Alart Duerre
Michil Lupricht Lourencz Filker
Simon Kale Andres Felber
Bartholomeus Reyder Cristan Schuerner
Clez Koch Cristel Hilger
Simon Welfel Andris Welter
Claws Helger Gurge Schenk
Peter Rusczener Claws Schurenpost
Henink Schuster Lourencz Kempe
Michel Snyder Hannes Snyder
Hans Helger Claws Emmelrich
Endris Lowe Passen Hans
Caspar Gut yar Husschuster
[S. 94] Isti
1) sunt parochiani ex universitate, qui Cristanum elegerunt. Pro parte Cristani eadem XV
2) die Maii.
Michel Philippi
3) Michil Rygolf
4) Cristel carnifex Cleze Byrge
Hannos Crueder Cristel Morgen
Hans von Helvlegen Claws Kowricz
Simon Menich Peter textor
Jewrin Cleze Breyt
Michil Fugendorfer Conrad Reytschalk
Thonus Kyward Hans Messersmid
Cristel Mihal Jacob Steder
Cristel Budendorfer Michil Hertwich
Lourencz Czectat Cristel Bueller
Gurge Lederer Cristel Widerwelder
Thile Jughere Gurge Leder
Peter Gerhard Clez Fleyshower
Aliirt Vnrw Stheph
Hans Essener son
Gurge Dornynk son|
5) Peter Meford
6) Cristel Sidel
7) Hans Rusczener Hans Worczlender
Stephan Salczmenger Theis Ludolfi
Simon Rudeger Cristel crispus
Peter carnifex Peter Schurenpost.
Bartholomeus Schende Hans Philips
Hennynk Wigant Hans Wigant
Claws Huon Hans Ruczschalk
Paulus Byrenstecher Henink Welfel
Stephan Sidel Claws Cuncz
Peter Snuerre Peter Berke
Michil Buerstorfer
7) Jacob Hertwich
7) Hendris Hewl Thomas Brukkern
Claws Walkruem Hennyng Horycz
Hans Stark Hans Kuenyg
Hans Balwin Merten Wydenfeld
Bartholomeus Dewstrowe Claws Morgenhenweg [S. 95]
Endris Menich Claws Kale
Bartholomeus Rysikkel Hans Karisch
Hans Rudeger Michil Kebel
Hans Abendorf Hans Welther
Bartholomeus Peter Sekel
Bartholomeus Vlman
1) Clez Malczkorn
Michil Bybrune.
a)
Erster Seitenumbruch in den Vorbemerkungen. Die Fußnoten wurden in diesem Band des UB jeweils seitenweise gezählt. Auf die vorliegende Urkunde entfallen: 1-4 auf S. 85, 1-4 auf S. 86, 1-7 auf S. 87, 1-5 auf S. 88, 1-9 auf S.89, 1-8 auf S. 90, 1-7 auf S. 91, 1-8 auf S. 92, 1-5 auf S. 93, 1-7 auf S. 94, 1 auf S. 95 (dortige 2-3 zu nachfolgender Urkunde).^ b)
UB: Nach 1394 Mai 26 beziehungsweise vor 1409 September 10. Die Datierung ist einzugrenzen durch die Immatrikulation des Stolzenburger Plebans Christianus an der Wiener Universität 1397; frdl. Hinweis Gernot Nussbächer.
^[S. 85]
1)
So Vorlage [5x].^ 2)
1394 Mai 24.
^ 3)
Vorlage: voltis.
^ 4) um
besteht aus fünf, gleich aussehenden Normalschäften.
^[S. 86]
1)
So Vorlage [3x].
^ 2) um
besteht aus fünf, gleich aussehenden Normalschäften.
^ 3)
Vorlage: voltis.
^ 4)
Auf dem rechten Rande der Urkunde. -- Von Secundus
ist nur das Abkürzungszeichen für us
sichtbar, weil das Pergament am Rande abgeschnitten ist [2x].
^[S. 87]
1)
So Vorlage.
^ 2)
1394 Mai 24.
^ 3)
Lücke, 0.7 Centimeter breit.
^ 4)
Pergament mit Text abgerissen, Lücke 11.2 Centimeter breit.
^ 5)
Desgleichen 18.6 Centimeter.
^ 6)
Pergament mit Text abgerissen, Lücke 24.8 Centimeter breit. -- Hierauf Pergament mit mehreren etwa 26.5 Centimeter breiten Textzeilen abgerissen.
^ 7)
Blatt 1'.
^[S. 88]
1)
So Vorlage.
^ 2)
Vorlage: nunc.
^ 3)
Vorlage: voltis.
^ 4)
Fehlt in der Vorlage.
^ 5)
Am Rande nachgetragen. -- In der Zeile ist stehen geblieben: secundum.
^[S. 89]
1)
So Vorlage [3x].
^ 2)
Vorlage: Haman [
Abkürzungsstrich über m].
^ 3)
1394 Mai 24.
^ 4)
Schrift geschwunden, 1.2 Centimeter breit [2x].
^ 5)
Desgleichen 0.7 Centimeter.
^ 6)
Desgleichen 2.3 Centimeter.
^ 7)
Mai 25.
^ 8)
Vorlage: voltis.
^ 9)
Vorlage: heri.
^[S. 90]
1)
Pergament mit Text abgerissen, Lücke 13 Centimeter breit.
^ 2)
Desgleichen 24.5 Centimeter.^ 3)
Pergament mit mehreren, etwa 26.5 Centimeter breiten Textzeilen abgerissen.
^ 4)
Blatt 2.^ 5)
Vorlage: Johennes.
^ 6)
So Vorlage.
^ 7)
Mai 24.
^ 8)
Mai 25.
^[S. 91]
1)
So Vorlage [4x].
^ 2)
Vorlage: voltis.
^ 3)
Über der Zeile nachgetragen. -- In der Zeile gestrichen: secundum.
^ 4)
Vorlage: quod.
^ 5)
Vorlage: Simone.
^ 6)
Scilicet: deposuit.
^ 7)
Fehlt in der Vorlage.
^[S. 92]
1)
Über der Zeile nachgetragen. -- In der Zeile gestrichen: Christanum.
^ 2)
So Vorlage.^ 3)
Fehlt in der Vorlage.^ 4)
Vorlage: consensum.
^ 5)
Vorlage: habens.
^ 6)
Vorlage: intronisationem.
^ 7)
Vorlage: secundum.
^ 8)
Über der Zeile nachgetragen.
^[S. 93]
1)
So Vorlage.
^ 2)
Die mit Isti b
eginnenden Überschriften stehn neben einander, worauf unter der zugehörigen Überschrift in je zwei Spalten die Namen der Wähler beider Parteien, also im Ganzen die Namen vierspaltig neben einander folgen.
^ 3)
So Vorlage; Mai 15. -- Richtig wahrscheinlich: XXV, Mai 25.
^ 4)
Mit diesem Namen beginnt die erste Spalte der Wählernamen.
^ 5)
Beginn der zweiten Spalte.
^[S. 94]
1)
Sieh Seite 93 Anmerkung 2).
^ 2)
So Vorlage; Mai 15. -- Richtig wahrscheinlich: XXV,
Mai 25.
^ 3)
Beginn der dritten Spalte.
^ 4)
Beginn der vierten Spalte.
^ 5)
Blatt 2'.^ 6)
Von hier angefangen sind die Wählernamen fünfspaltig geschrieben, beginnt hier die erste der in fünf Spalten neben einander stehenden Namenreihen.
^ 7)
Mit diesem Namen beginnt eine neue Spalte [3x].^[S. 95]
1)
Mit diesem Namen beginnt eine neue Spalte.
^